تنوع ژنتیکی ذخایر توارثی شبدر در بانک ژن گیاهی ملی ایران با تأکید بر صفات زراعی

گونه‌های جنس شبدر (Trifolium) بعد از یونجه از مهمترین گیا‌هان علوفه‌‌ای و ایران یکی از با اهمیت‌‌ترین مراکز تنوع ژنتیکی شبدر است. در شهریور ماه 1382 با کشت 1501 توده از 27 گونه شبدر در مزرعه (در کرج)، صفات زراعی - مورفولوژیکی توده‌‌ها با توجه به دستورالعمل‌‌های IPGRI مورد ارزیابی قرار گرفتند. تنوع زیادی در صفات زراعی دیده شد که به تفکیک گونه‌‌های یک‌ساله و چندساله بحث شده است. گونه‌‌های وحشی که برای کشت در سیستم‌‌های زراعی مطلوب هستند و قابلیت زراعی شدن را دارند با استفاده از تجزیه خوشه‌‌ای مشخص شدند. 27 گونه در این تجزیه وارد شدند که گونه‌‌های یکساله در چهار خوشه و گونه‌‌های چندساله در 2 خوشه تفکیک شدند. بر این اساس گونه‌‌های یک‌ساله T. echinathum، T. purpuruem و T. lapaceum, به‌ترتیب به‌عنوان مناسبترین گونه‌‌ها برای استفاده در سیستم‌های زراعی پیشنهاد شدند. نتایج این تحقیق نشان داد به دلیل وجود تنوع بالا در خزانه‌‌های ژنتیکی اولیه، ثانویه و ثالثیه در گونه‌‌های مهم زراعی در کلکسیون، ژرم‌‌پلاسم شبدر بانک ژن گیاهی ملی ایران می‌‌تواند نقش کلیدی در تحقیقات به‌نژادی شبدر ایران داشته باشد.